HÍT VÀO
|
Cơ hít vào quan trọng nhất là cơ hoành. Đây là một lá cơ hình vòm, mỏng được lồng vào các xương sườn ở dưới. Cơ hoành được chi phối bởi các dây thần kinh hoành xuất phát từ các đoạn tủy cổ 3, 4 và 5. Khi cơ hoành co lại, các cơ quan trong ổ bụng bị đẩy xuống dưới và ra trước, và kích thước thẳng đứng của khoang lồng ngực được tăng lên. Hơn nữa, các bờ xương sườn được nâng lên và di chuyển ra ngoài làm tăng đường kính ngang của lồng ngực (Hình H-1.)
|
| H-1. Cơ hoành và lồng ngực khi hít vào – thở ra |
Trong thở bình thường, mức độ cơ hoành di chuyển vào khoảng 1 cm, nhưng khi hít vào hoặc thở ra gắng sức, cơ hoành có thể di chuyển được khoảng gần 10 cm. Khi cơ hoành bị liệt, nó di chuyển lên thay vì di chuyển xuống khi thở hít vào bởi vì áp suất trong lồng ngực giảm. Đây gọi là di động nghịch thường.
Các cơ liên sườn ngoài, kết nối các xương sườn liền kề với nhau, chạy dốc xuống và ra trước (Hình H-2a, 2b, 2c). Khi chúng co lại, các xương sườn được kéo lên trên và ra trước làm tăng cả đường kính bên và đường kính trước sau của lồng ngực. Đường kính bên tăng là do sự di động kiểu “vận hành ống bơm” của các xương sườn. Các cơ liên sườn được chi phối bởi các dây thần kinh liên sườn xuất phát từ tủy sống cùng cấp. Liệt cơ liên sườn đơn thuần không ảnh hưởng nghiêm trọng tới hô hấp bởi vì cơ hoành có thể hoạt động bù trừ được
H-2a. Khi hít vào, cơ hoành hình vòm co, các tạng trong ổ bụng bị đẩy xuống và ra trước, lồng ngực được mở rộng. Thể tích lồng ngực tăng lên theo cả hai chiều. Khi thở ra gắng sức, các cơ thành bụng co lại và đẩy cơ hoành lên trên
 H-2b. Khi các cơ liên sườn ngoài co lại, các xương sườn được kéo lên trên và ra trước, và chúng xoay quanh một trục nối với mấu và đầu của xương sườn. Kết quả là cả đường kính bên và đường kính trước sau của lồng ngực tăng lên. Các cơ liên sườn trong có hoạt động ngược lại |  |
| H-2c. Cơ liên sườn ngoài, mở rộng lồng ngực | |
 | |
| H-2d. Cơ răng cưa lớn phụ lực trong việc căng sườn ra 2 bên vai |
Các cơ hít vào phụ bao gồm các cơ bậc thang nâng hai xương sườn đầu tiên lên (H-3) và cơ ức đòn chũm nâng xương ức lên (H-4). Các cơ này không tham gia hoặc tham gia không đáng kể vào động tác hít vào khi thở bình thương nhưng khi thở gắng sức thì chúng có thể co thắt rất mạnh. Các cơ khác có vai trò rất nhỏ bao gồm cơ cánh mũi làm nở hai lỗ mũi và các cơ nhỏ ở cổ và đầu.
 |  |
| H-3. Cơ bậc thang gắn vào xương sườn I,II | |
 | |
| H-4. Cơ ức đòn chũm gắn vào hộp sọ và xương ức |
THỞ RA
 | Là quá trình thụ động khi thở bình thường. Phổi và thành ngực có tính đàn hồi và có xu hướng trở lại vị trí cân bằng của nó sau khi nở ra chủ động khi hít vào. Khi luyện tập và tăng thông khí chủ động thì quá trình thở ra là chủ động. Các cơ thở ra qua trọng nhất nằm ở thành bụng bao gồm cơ thẳng bụng (rectus abdominis), cơ chéo trong (internal oblique muscles) và chéo ngoài (external oblique muscles), và cơ bụng ngang (transversus abdominis). Khi các cơ này co, áp lực trong ổ bụng tăng và cơ hoành bị đẩy hướng lên trên. Các cơ này còn co mạnh khi ho, nôn và khi đại tiện. |
| H-5. Các cơ ở thành bụng tham gia quá trình thở ra gắng sức | |
 | Các cơ liên sườn trong hỗ trợ thở ra chủ động bằng việc kéo các xương sườn xuống dưới và vào trong (ngược lại với hoạt động của các cơ liên sườn ngoài) vì vậy làm giảm thể tích lồng ngực. Ngoài ra, chúng còn củng cố/co cứng giữa các khoang liên sườn nhằm tránh bị phồng ra ngoài khi căng. |
| H-6. Cơ liên sườn trong | |
 H-7. Cơ thắt đáy chậu |
Còn một nhóm cơ gọi là cơ thắt đáy chậu cũng tham gia trong quá trình thở ra và ngưng giữ hơi. Theo quan niệm Y học Cổ truyền thì vùng này có huyệt Hội Âm – nơi hội tụ của 3 mạch: Nhâm – Đốc – Xung.
Trong hô hấp lúc thở ra cơ này sẽ có tác động phụ trợ điều hướng áp lực thành bụng để đẩy cơ hoành lên.
Thái cực quyền khi luyện hô hấp hoặc khí công cần lưu ý đến nhóm cơ này cũng như cơ chế và vai trò của nó.
|
Nguồn tham khảo: bacsinoitru.vn
Bạn điền địa chỉ mail để cập nhật thông tin trên Blog Tai chi Saigon...
